Realizacja zadań związanych ze sprawami społecznymi, rodziną oraz zdrowiem stanowi odzwierciedlenie działań podejmowanych na podstawie polityk programów i strategii przyjętych przez władze Michałowic. Do najważniejszych z nich należą:

• • Strategia Rozwiązywania problemów społecznych dla Gminy Michałowice na lata 2021-2026,

  • Gminny Program Wspierania Rodziny na lata 2023-2025,

  • Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie na lata 2021-2024,

  • Gminny Program dla Rodzin Wielodzietnych Rodzina 3+ na lata 2023-2026,

  • Program Gmina Przyjazna Seniorom i Ogólnopolska Karta Seniora - edycja Gminy Michałowice,

  • Program Polityki Senioralnej Gminy Michałowice na lata 2021-2024,

  • Korpus Wsparcia Seniorów,

  • Wieloletni program „Posiłek w szkole i domu” na lata 2019-2023,

  • Gminny Program Osłonowy, pozwalający na obniżenie zobowiązań związanych z kosztami mieszkaniowymi na lata 2021-2024,

  • Lokalny Program Osłonowy "Gmina bez smogu",

  • Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2022-2025,

  • Program Polityki Zdrowotnej z zakresu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Michałowicach na lata 2022-2024,

  • Karta Mieszkańca Gminy Michałowice.

Dokładniejszy opis wskazanych powyżej programów znajduje się w części raportu poświęconej Realizowanym Politykom, Programom i Strategiom.

Aktualny poziom wydatków na pomoc społeczną i wsparcie dla rodziny w 2023 r. wiąże się z kontynuowaniem działań przez Gminy Michałowice związanych ze wsparciem materialnym dla mieszkańców. Niemniej, warto zauważyć, że wpływ na malejącą tendencję ma znacząco odznaczający się w 2022 r. poziom wydatków na wypłacone świadczenia wychowawcze („500+”), podczas gdy w 2023 r. w budżecie Gminy wydatki te nie występują, gdyż zadanie to przejął ZUS. Kluczowa część środków zrealizowanych przez gminę w 2022 r. dotyczyła również wypłaty dodatku osłonowego i węglowego dla mieszkańców oraz świadczeń społecznych związanych z udzielaniem pomocy obywatelom Ukrainy, podczas gdy w 2023 r. charakteryzowały się one znacznie mniejszą kwotą.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie tym sytuacjom przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienia im życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. 

Zakres pomocy społecznej obejmował zadania określone w ustawie o pomocy społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wykonywał także zadania wynikające z innych aktów prawnych m.in. z ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy czy ustaw o dodatku węglowym, elektrycznym.

Obecna struktura organizacyjna Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej jest odpowiedzią na diagnozowane na przestrzeni wielu lat potrzeby środowiska lokalnego, określone w oparciu o analizę i ocenę występujących zjawisk, powodujących zapotrzebowanie na różne formy wsparcia. 

Łącznie na realizację zadań z zakresu pomocy społecznej w 2023 r. GOPS wydatkował 10.951.617,37 zł (w tym 6.881.555,54 z budżetu gminy). Tak wysokie zmniejszenie wydatków w stosunku do 2022 r. spowodowane było m.in. przeniesieniem realizacji Programu 500+ do ZUS.

Źródłem finansowania zadań realizowanych przez GOPS są: 

• środki własne gminy, 

• dotacje do zadań własnych, 

• oraz dotacje do zadań zleconych.

W trakcie 2023 r. GOPS kompleksowo realizował zadania własne oraz zadania zlecone z zakresu pomocy społecznej. Dodatkowo, pozyskano środki oraz inne świadczenia ze źródeł zewnętrznych, np. w ramach programów "Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023", "Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej", "Opieka 75+", "Opieka wytchnieniowa", czy "Korpus Wsparcia Seniorów". Ponadto, w ramach prowadzonej działalności statutowej GOPS w swojej bieżącej pracy realizował projekty socjalne i działania środowiskowe, m.in. prowadzenie Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej czy organizacja i koordynowanie Punktu Informacyjno-Konsultacyjnego.

świadczenia rodzinne

• w 2023 r. ustalono prawo do zasiłków rodzinnych wraz z dodatkami dla 55 rodzin, wypłacono 1.126 zasiłków rodzinnych oraz 741 dodatków do zasiłków,

• 23 rodzinom wypłacono 23 świadczenia w postaci jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka tzw. „becikowe”,

• dla 22 rodzin wypłacono 131 świadczeń w postaci świadczenia rodzicielskiego,

• dla 3 rodzin wypłacono 3 świadczenia w postaci jednorazowego świadczenia „Za życiem”,

• dla 281 rodzin wypłacono świadczenia opiekuńcze, w formie zasiłku pielęgnacyjnego (3.032 świadczeń), świadczenia pielęgnacyjnego (616 świadczeń) oraz specjalnego zasiłku opiekuńczego (26 świadczeń),

• dla 1 rodziny wypłacono 11 zasiłków dla opiekuna,

• wydano 13 decyzji administracyjnych w sprawie świadczeń z funduszu alimentacyjnego, z pomocy skorzystało 16 rodzin, tj. 21 osób uprawnionych, łącznie wypłacono 196 świadczeń.

Przyczyny korzystania z pomocy społecznej w 2023 r.

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej wspiera osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Dla porównania warto dodać, że  powody korzystania z pomocy społecznej były podobne do występujących rok wcześniej.

• W 2023 r. świadczeniami pieniężnymi objęto 216 rodzin, a niepieniężnymi 39 rodzin,

• Pracę socjalną świadczono wobec 160 rodzin. 

Łącznie do działu pomocy społecznej wpłynęło 1.254 pism o przyznanie pomocy.

wybrane zadania realizowane w ramach pomocy społecznej i wsparcia rodziny w 2023 r.

• Prowadzenie Dziennego Domu Senior+
  Zakres usług świadczonych przez DDS+ obejmuje w szczególności: usługi socjalne i opiekuńcze, poradnictwo specjalistyczne, terapię zajęciową, aktywizację fizyczną i umysłową seniorów, zajęcia edukacyjne, kulturalne, rekreacyjne, prozdrowotne, świętowanie rocznic patriotycznych i religijnych. W placówce jest także możliwość skorzystania z urządzeń do utrzymania higieny osobistej oraz z usługi transportowej.

W 2023 r. z usług Domu skorzystało 36 seniorów z terenu Gminy Michałowice.

• Prowadzenie Placówki Wsparcia Dziennego "Świetliki"

Prowadzona w formie opiekuńczo–wychowawczej (dwie lokalizacje: Granica i Michałowice) oraz w formie podwórkowej (w Opacz–Kolonii oraz w oparciu o inne zasoby Gminy).

W 2023 r. ze wsparcia skorzystało: 66 osób w formie opiekuńczo-wychowawczej, w tym 6 osób ze specjalnymi potrzebami (zespół Aspergera, ADHD) oraz 33 osoby w formie podwórkowej (Klub Młodzieżowy, okazjonalne animacje podwórkowe). Placówka zapewniała uczestnikom opiekę i wychowanie, pomoc w nauce, organizację czasu wolnego, zabawę oraz rozwój zainteresowań. 

• Usługi opiekuńcze

Przyznane osobom samotnym, które wymagają pomocy innych osób, a były jej pozbawione. W ramach otrzymanej w 2023 r. dotacji programu „Opieka 75+”- edycja 2023 na realizację usług opiekuńczych dla osób w wieku 75 lat i więcej z terenu gminy Michałowice skorzystało 8 osób w wymiarze 734 godzin.

• W ramach programu „Opieka wytchnieniowa” edycja 2023 świadczono usługi, które mają na celu odciążenie bezpośrednich opiekunów osób z niepełnosprawnością poprzez wsparcie ich w codziennych obowiązkach lub zapewnienie czasowego zastępstwa. Skorzystało łącznie 13 osób w wymiarze 2.521 godzin.

• Usługi w mieszkaniu chronionym – wsparcia udzielono dwóm osobom starszym powyżej 85 roku życia, samotnym, przewlekle chorym w okresie zimowym. Łączny czas pobytu wynosił 16 miesięcy. W ramach pobytu zapewnione zostały usługi opiekuńcze, praca socjalna, poradnictwo specjalistyczne.

• Kierowanie i ponoszenie odpłatności za DPS - całodobowe usługi kompleksowe dla osób starszych bądź niepełnosprawnych w Domach Pomocy Społecznej (łącznie przebywało 16 mieszkańców).

• Praca socjalna 

Forma wsparcia świadczona osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód, na rzecz poprawy ich funkcjonowania w środowisku społecznym. W 2023 r. z pracy socjalnej skorzystało 64 rodzin, w tym 85 osób w tych rodzinach.

• Teleopieka - w 2023 r. z teleopasek skorzystało łącznie 17 osób.

• Wypożyczalnia sprzętu pielęgnacyjnego

W 2023 r. z wypożyczalni sprzętu skorzystało 36 osób wypożyczając 44 sztuk sprzętu. W grudniu 2023 r. dokupiono kolejne sprzęty na rzecz wypożyczalni, w tym m.in. 2 łóżka rehabilitacyjne, stoliki przyłóżkowe oraz przenośne prysznice dla osób leżących.

• Posiłki

W ramach programu „Posiłek w szkole i w domu” z pomocy w formie posiłku w 2023 r. skorzystało łącznie 36 osób, w tym w formie posiłku skorzystało 25 dzieci oraz 11 osób dorosłych, którym dowieziono posiłek w miejsce zamieszkania. Sfinansowano 3.968 posiłków na łączna kwotę 56.219 zł. Wydano 242 decyzji przyznających pomoc finansową na zakup żywności.

• Pomoc rzeczowa 

Oferowana w postaci produktów żywnościowych oraz w formie węgla. W ramach pomocy rzeczowej przekazano 58 paczek żywnościowych dla rodzin z terenu gminy spełniających kryteria dochodowe. Pomoc rzeczowa w formie węgla trafiła do 11 osób.

• Posiłkownia

Przez cały 2023 r. z niewielką przerwą techniczną działała „Posiłkownia” otwarta całą dobę. Przy Punkcie Pomocy Żywnościowej uruchomiono lodówkę, w której można pozostawić gotowe do spożycia produkty i potrawy. Koordynatorem "Posiłkowni" jest Stowarzyszenie "Jaspis".

• Prace społecznie użyteczne 

Łącznie od 20 lutego 2023 r. do 30 listopada 2023 r. przepracowano 532 godzin przez 3 osoby bezrobotne.

• Działania o charakterze społecznościowym 

Działania skierowane przede wszystkim do społeczności seniorów Gminy Michałowice. 

W 2023 r. obejmowały one przeprowadzenie takich akcji, jak: Dystrybucja magazynów (dwumiesięcznik "Głos Seniora" i "Integracja"); Podziel się z sąsiadem (wielkanocna zbiórka, łącznie zebrano ok. 400 kg żywności); Wolontariat (wspieranie seniorów oraz pomoc obywatelom Ukrainy w Punkcie Pomocy Rzeczowej przez 37 wolontariuszy); Mikołajkowa Niespodzianka - w wydarzeniu ogółem udział wzięło 118 dzieci (w tym 28 wychowanków PWD) oraz 71 opiekunów osób.

• Realizacja programu gmina Przyjazna Seniorom i Ogólnopolska Karta Seniora - w roku 2023 wydano 74 kart (od początku realizacji programu wydano 405 kart). Prowadzono dystrybucje magazynu „Głos seniora” a także rozpowszechniano materiały o charterze edukacyjnym.

• Klub Mam

Projekt socjalny o charakterze samopomocowo-edukacyjnym dla mam mający na celu podnieść wiedzę i umiejętności z zakresu macierzyństwa, wzajemną integrację, zmniejszyć poczucie osamotnienia i izolacji, podnieść samoocenę i poprawić samopoczucie uczestniczek. W spotkaniach uczestniczyło maksymalnie 8 mam wraz z dziećmi (ogółem w spotkaniach Klubu uczestniczyło 14 osób). 

• „Gmina bez smogu”

Lokalny Program Osłonowy dla osób, które ponoszą zwiększone koszty grzewcze lokalu związane z trwałą zmianą systemu ogrzewania wysokoemisyjnego na jeden z systemów niskoemisyjnych na lata 2021-2023.

W 2023 r. wydano 42 decyzje administracyjnych przyznające pomoc na łączną kwotę 48.235,96 zł.

• „Korpus Wsparcia Seniorów”

Program Korpus Wsparcia Seniorów 2023 Moduł I był realizowany od 28 marca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. Zakładał on zapewnienie usługi wsparcia w czynnościach dnia codziennego na rzecz seniorów w wieku 65 lat i więcej. Bezpośrednim realizatorem programu był Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w zakresie organizacji i realizacji dostarczania artykułów pierwszej potrzeby do osób starszych. 

W ramach programu pomoc została udzielona 20 seniorom z terenu Gminy Michałowice. W ramach Korpusu do Ośrodka wpłynęło 30 zgłoszeń z prośbą o udzielenie wsparcia.

Korpus Wsparcia Seniorów Moduł II realizowany był od 01 stycznia do 31 grudnia 2023 r. poprzez świadczenie bezpłatnej usługi teleopieki dzięki teleopaskom zakupionym w edycji 2022 w/w programu. 

W ramach Korpusu Wsparcia Seniorów Moduł II faktycznie skorzystało 11 osób, w tym 8 kobiet i 3 mężczyzn.

• Program "Złota Rączka"

program osłonowy gminy Michałowice na lata 2022-2024 zapewniający nieodpłatną pomoc Seniorom 60+ w drobnych, domowych naprawach. Łącznie z programu skorzystało 13 Seniorów w wymiarze 92 godzin.

• Realizacja programu dla rodzin wielodzietnych „Rodzina 3+”

W 2023 r. kontynuowano realizację dwóch świadczeń, tj. świadczenia na dojazdy dla dziecka uczącego się w szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej w systemie dziennym oraz jednorazowego świadczenie z tytułu urodzenia trzeciego i kolejnego dziecka. Wpłynęło 11 wniosków w sprawie przyznania „gminnego becikowego” i wypłacono z tego tytułu 10 świadczeń na dzieci na kwotę 9.500 zł. Ze świadczenia na dojazdy skorzystało 35 rodzin na podstawie 44 wniosków, wypłacono 445 świadczeń na kwotę 20.870,00 zł. Łącznie na gminny program Rodzina 3+ w 2023 r. wydano 30.370, 00 zł.

• Asystent rodziny 

W 2023 r. objętych było 16 rodzin (23 dzieci), w tym 8 rodzin z roku ubiegłego. Od października asystent rodziny został współprowadzącym Klub Mam.

• AOON asystent osobisty osoby niepełnosprawnej 

Program wspierający osoby niepełnosprawne w wykonywaniu codziennych czynności oraz funkcjonowaniu w życiu społecznym. 

• Dodatek węglowy, do niektórych źródeł ciepła oraz dodatek elektryczny

W 2023 r. Dział Świadczeń zakończył realizację 3 programów rządów:

• Wydano 7 informacji przyznających prawo do dodatku węglowego oraz wypłacono 7 świadczeń na łączną kwotę 21.000,00 zł,

• Wydano 8 informacji przyznających prawo do dodatku do niektórych źródeł ciepła oraz wypłacono 12 świadczeń na łączną kwotę 14.500,00 zł,

• Wydano 56 informacji przyznających prawo do dodatku elektrycznego oraz wypłacono 56 świadczeń na łączną kwotę 72.500,00 zł.

Łącznie wydano 71 informacji przyznających prawo do wspomnianych dodatków oraz wypłacono 75 świadczeń na łączną kwotę 108.000,00 zł.

Placówka zapewniała uczestnikom opiekę i wychowanie, pomoc w nauce, organizację czasu wolnego, zabawę oraz rozwój zainteresowań. 

Główne działania PWD: 

• poradnictwo psychologiczne, 

• korepetycje, 

• pogotowie lekcyjne, 

• zajęcia z języka angielskiego, 

• zajęcia opiekuńczo – wychowawcze - m.in. kulinarne, plastyczne, ruchowe, gry planszowe, 

• zajęcia podwórkowe –  animacje wiosenne i letnie; Klub Młodzieżowy,

• ferie – tydzień zajęć codziennych dla dzieci będących uczestnikami PWD,

• wakacje - wyjazd na kolonię do Ogrodnik pod Elblągiem, animacje dla dzieci, 

• wycieczki rodzinne - do Orientarium, do teatru Capitol, 

• "Mikołajkowa Niespodzianka" w grudniu,

• program profilaktyczny – Apteczka Pierwszej Pomocy Emocjonalnej.

W zajęciach w ciągu 2023 r. w formie stacjonarnej brało udział 99 uczestników (66 osoby w formie opiekuńczej oraz 33 osoby w formie podwórkowej). 

Dzień Pracownika Socjalnego

17 listopada świętowano Dzień Pracownika Socjalnego. Z tej okazji w sali multimedialnej urzędu gminy odbyła się uroczysta gala, w trakcie której pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Michałowice otrzymali specjalne podziękowania i nagrody.

Dzień Wolontariusza

2 grudnia, w sali multimedialnej Urzędu Gminy Michałowice odbyła się uroczysta gala, w ramach której wręczono nagrody Wolontariusz Roku 2023. 

„Mikołajkowa Niespodzianka”

W dniu 3 grudnia 2023 r. odbyła się po raz kolejny Mikołajkowa Niespodzianka, to spotkanie dla rodzin promujące zdrowy i wolny od uzależnień czas spędzony z bliskimi. Wydarzenie to swoją obecnością uświetnił zespół „Czereśnie”.

W związku z wybuchem wojny na Ukrainie do Ośrodka zlecone zostały obowiązki wynikające z ustawy w ramach pomocy:

• Realizowano pomoc finansową w formie jednorazowego świadczenie 300 zł dla obywateli Ukrainy - wydatkowano kwotę 23.700,00 zł (pełny koszt wraz z kosztami obsługi to 24.048,88zł). Z tej formy pomocy skorzystało 79 osób w tym dzieci (do GOPS wpłynęło 50 wniosków o wypłatę świadczenia),

• Utrzymywano gotowość do zapewnienia pomocy psychologicznej,

• Udzielano świadczeń z pomocy społecznej: zasiłki celowe na opłacenie posiłków m.in. w przedszkolu na wyżywienie oraz na zasiłki na inne cele, w tym na zakup żywności 5.896 zł., dwa zasiłki stałe. Wydatkowano 24.824,90 zł,

• Realizowano wsparcie dla opiekunów tymczasowych dla małoletnich znajdujących się na terenie gminy Michałowice. Wsparciem objęto 13 opiekunów tymczasowych oraz 14 małoletnich, którzy znajdowali się pod opieką tymczasową. Wszyscy opiekunowie byli osobami spokrewnionymi z małoletnimi,

• Prowadzono Punkty Pomocy Rzeczowej, znajdujący się w budynku Urzędu Gminy Michałowice w Regułach przy ul. Aleja Powstańców Warszawy 1. Produkty dostępne w punkcie pochodziły z darów przekazanych przez Bank Żywności oraz z zakupów dokonywanych z darowizn na wsparcie obywateli Ukrainy w wysokości 85.295 zł, z tego 6.476,42 to kwota związana z zatrudnieniem osoby w punkcie odzieżowym a kwota 27.789,87 to kwota jaką przeznaczono na zakup środków żywności i środków czystości. W Puknie Pomocy Rzeczowej pomagały trzy wolontariuszki z Ukrainy. Średnio z PPR za każdym razem korzystało około 30 rodzin. Z uwagi na potrzeby rodzin ukraińskich i dary płynące od mieszkańców gminy w Punkcie Pomocy działał również kątek z odzieżą używaną.

Ochrona zdrowia to sektor, który często nie charakteryzuje się wysokimi wydatkami, ale pomimo tego, zakres realizowanych zadań pozostaje zróżnicowany. Podstawowe obowiązki gminy w tym zakresie zostały zawarte w ustawie o samorządzie gminnym, która wskazuje, iż zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, wśród których w szczególności uwzględnia się m.in. sprawy ochrony zdrowia. Jednakże szczegółowe kompetencje określają także inne akty prawne, w szczególności ustawy, które dotyczą przedsięwzięć związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem narkomanii.

Podstawowym, corocznym przedsięwzięciem realizowanym przez gminę były zadania określone w ramach programów rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. W założeniach uwzględniały one tworzenie warunków przeciwdziałających problemom związanym z uzależnieniami i przemocą w rodzinie, a także działania na rzecz ograniczenia dostępności do alkoholu oraz profilaktykę uzależnień zarówno wśród dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.

W Michałowicach podjęto realizację działań zmierzających do zapewnienia mieszkańcom dostępności do usług w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia, w szczególności obejmujących umożliwienie dostępu do szczepień przeciw grypie oraz prowadzono Program Polityki Zdrowotnej z zakresu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Michałowice na lata 2022-2024.

Szczepienia przeciwko HPV

Zapisy do Programu na rok 2023 trwały od 1 do 31 marca dla dziewczynek i chłopców z roczników 2009 i 2010. Szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) odpowiadającego m.in. za raka szyjki macicy, a także inne nowotwory żeńskich i męskich narządów płciowych, składa się z dwóch dawek. Prowadzona była akcja informacyjno-edukacyjna w postaci plakatów i ulotek oraz spotkań z lekarzem dla młodzieży i rodziców. 

Zaszczepiono 54 dziewczęta i 33 chłopców.

Na rzecz ochrony zdrowia, w 2023 r. podjęte zostały również inne działania obejmujące współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dzięki temu kontynuowano realizację zadań z zakresu ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej. 

Dokładniejszy opis zadań zrealizowanych w ramach pożytku publicznego znajduje się w części raportu dotyczącej Współpracy z NGO.